مقدمه روانکاری یا تریبولوژی به عنوان علم تسهیل حرکت نسبی سطوح در تماس با یکدیگر تعریف شده است و سابقه آن به زمان پیش از پیدایش چرخ و استفاده از گردش آن به دور محور به منظور ایجاد حرکتی روان بر می گردد.

به طور کلی در هر جا که سطوح در جوار ودر تماس با یکدیگر دارای حرکت نسبی هستند، روانکاری نقش مهمی در انجام حرکت به نحو صحیح مداوم و اقتصادی،‌ ایفا می کند.

عدم روانکاری صحیح ماشین آلات علاوه بر انکه باعث تقلیل راندمان مکانیکی و پائین آمدن بازده زمانی ماشین می شود ،‌ منجر به فرسایش بیش از حد فرسودگی و ازکار افتادگی زودرس نیز می گرد

روغن موتور از ترکیب روغنهای پایه و ادتیوها (افزودنیها) بدست می آید.

روغن موتور وظايف زيادي دارد.

علاوه بر روانكاري كه مهمترين وظيفه يك روغن است

آب بندي سيلندر و حذف لجن ها و رسوبات موتور نيز از وظايف روغن است.

روانكاري در موتور شامل روانكاري هيدروديناميك ،‌الاستو هيدروديناميك و روانكاري مرزي مي شود.

اصطكاك لغزشي در حركت هاي خطي پيستون به سمت بالا وپايين داخل سيلندر تا حركات گردشي در ياتاقان هاي غلتشي موجود در سيستم توربوشارژ كه با سرعتي در حدود ۲۰۰۰۰۰ دور در دقيقه مي چرخد وجود دارد.در عين حال روغن بايد ديواره هاي سيلندر را در دماي بالا روغن كاري كند بدون اينكه از خود باقيمانده اي به جا بگذارد.

مجموعه ي مكانيسم سوپاپ براي باز و بسته كردن سوپاپ ها ،‌مجموعه پيستون-رينگ در داخل سيلندر،‌ياتاقان ها،‌محور ها در بوش ها قطعات اصلي ميل لنگ ميل سوپاپ محور پمپ روغن محور دلكو و..... از قطعاتي هستند كه به روانكاري نياز دارند.

مهمترین وظایف  روغن موتور

۱-روانکاری : تشکیل لایه ای از روغن با ضخامت منایب بین قطعات متحرک به منظور به حداقل رساندن اصطکاک و سائیدگی قطعات فلزی در حین کار

۲-انتقال حرارت : انتقال حرارت ایجاد شده از سطوح مورد نظر و خنک کردن قطعات متحرک

۳-ضربه گیری : کاهش تاثیر ضربات در حین انجام حرکات مکانیکی بر روی قطعات به طوری که روغن از تاثیر منفی ضربه های قطعات یر یکدیگر جلوگیری می نماید.

۴- حفاظت از سطوح : حفاظت سطوح در مقابل زنگ زدگی و خوردگی شیمیائی

۵-آب بندی : یکی دیگر از ویزگی های مهم روغن می باشد.به طور مثال روغن موتور با تشکیل لایه ای از روغن بین پیستون و سیلندر در موتورهای احتراق داخلی از فرار گازهای متراکم شده جلوگیری می نماید.

۶- انتقال مواد : روغن باید بتواند ذرات ناشی از سائیدگی قطعات و مواد ناشی از تجزیه روغن و سوخت را به صورت معلق نگه دارند و با خود حمل کنند.

۷- انتقال نیرو : مانند روغن های  به کار رفته در سیستم های هیدرولیک مصرف كننده روغن موتور در ابتدا مي بايست در نظر داشته باشد چه نوع روغني را  انتخاب نمايدكه تمامي پارامتر هاي روغن مناسب را پوشش دهد بعنوان مثال يك روغن مرغوب بايد داراي گرانروي مناسب بوده و توانايي روانكاري بخش هاي مختلف موتور و هم چنين معلق نگه داشتن دوده و رسوبات تشكيل شده بروي قطعات را داشته باشد آن چیزی که برای مصرف کننده نهایی اهمیت دارد،

بایستی به زبان ساده جهت انتخاب صحیح روغن موتور، توسط سازنده آن بیان گردد که سطح کارایی و گرانروی مهمترین پارامتر ها در انتخاب روغن موتور مناسب می باشد.

درجه بندی  SAE of Automotive Engineers) Society ) : اهمیت گرانروی به قدری است که انجمن مهندسین خودروی آمریکا با علامت اختصاری SAE،بر اساس گرانروی روغن موتور ها ،طبقه بندی ویژه ای را   بنا نهاده و یکی از دو معیار گزینش روغن موتور را گرید SAE می داند و این روش مورد قبول کلیه تولید کنندگان و مصرف کنندگان روغن موتور در سطح جهان می باشد.

از لحاظ گرانروی، روغنها به دودسته کلی تقسیم می شوند:

روغنهای تک درجه ای ،  مونوگرید (Mono grade) مانند روغن های ۵۰، ۴۰، ۳۰ و چند درجه ای یا چهار فصل(اتوماتیک یاMulti grade) مانند روغن های ۱۰W۳۰، ۱۵W۴۰، ۲۰W۵۰. روغنهای چند درجه ای با حرف ) W    Winter  به معني زمستان) و دو عدد واقع در چپ و راست آن مشخص  می گردند.

روغنهای مولتی گرید از لحاظ کارکرد، مناسب جهت استفاده در تمام فصول سال می باشند. عدد سمت چپ W، معیاری از ویسکوزیته روغن در دمای پائین و عدد سمت راست، گرانروی در درجه حرارت بالا را نشان می دهند.

ثابت گردیده است که مهمترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش کردن موتور بصورت بی وقفه و در تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس می باشد و به منظور رسيدن به اين هدف، گرانروی پائین روغن در لحظه استارت، اهمیت بالایی دارد.

به همین علت استفاده از روغنهای چند درجه ای که در سرما ویسکوزیته پایین دارند و با روانکاری به موقع قطعات، تا حد زیادی از سایش جلوگیری می کنند، توصیه اول تولید کنندگان روغن می باشد.

فواید روغن های مالتي گريد (Multi grade) روغن های چند درجه ای به علت داشتن مواد افزودنی خاص، در سرما (هنگام استارت) مثل روغن سبک ( SAE ۱۰w۴۰) هستند

یعنی موتور به راحتی روشن می شود و روغن به سرعت به تمام قسمت های موتور می رسد و قطعات به خوبی روانکاری می شوند. با گرم شدن موتور، گرانروی به حد گرانروی روغن ۴۰ تا ۵۰ می رسد لذا در گرما لایه روغن بین قطعات باقی می ماند و به خوبی آن ها را از یکدیگر جدانگه می دارد.

به عبارت دیگر کاربرد این دسته از روغن ها در محدوده دمایی وسیع تری امکان پذیر است. از آن جایی که ۸۰ درصد سائیدگی قطعات متحرک موتور در مرحله استارت رخ می دهد و در مرحله ای که معمولاً موتور سرد است، لذا روانکاری قطعات حائز اهمیت بوده و لازم است که از روغن های چند درجه ای که در سرما دارای گرانروی پائین تری هستند، استفاده شود. این روغن ها در مقایسه با تک درجه ها باعث کاهش مصرف سوخت بین   ۱.۵ تا ۳ درصد می شوند.

این روغنها محافظت بیشتری به نسبت روغن های تک درجه در دماهای بالا و پایین برای موتور بوجود می آورند. و دارای گرانروي بهینه در محدوده دمای موتور هستند.

مزیتهای روغن های مالتی گرید نسبت به روغن های تک درجه: 

استفاده از یک روغن برای تمام فصول سال

آسان روشن شدن موتور دردرجه حرارتهای پایین  راندمان عالی در درجه حرارت های بالا

کم کردن مصرف سوخت به عنوان مثال روغن ۱۰w۴۰ يك روغن مالتي گريد نيمه سنتزي مي باشد

گفتني است عمدتا روغن موتورهاي هاي مالتي گريد نيمه سنتزي ويا تمام سنتزي مي باشند روغن هاي سنتزي ،ساخته  بشر، در پتروشیمی هاو بر اساس یک فرایند پیچیده شیمیایی تولید و نسبت به روغن معدني گرانتر است. این نوع روغن ها دارای تحمل حرارتی بالا تری هستند یعنی آنها قادر هستند گرانروي (ويسكوزيته) خود را, در مدت زمان های بیشتر و دماهای بالاتر به نسبت روغن موتور های معدنی, حفظ کنند.

به طور کلی این روغن ها دارای ویژگیهای زیر می باشند:

۱-  كاركرد طولاني

۲-  افزايش عمر خودرو

۳- كاهش سایش قطعات موتور

۴- كاهش مصرف سوخت   .

۵-  كاهش الودگی هوا و محیط زیست

۶-  سازگاری با مبدل های کاتالیزوری اگزوزها (در خودروهای جدید)